Een maatschappelijke uitdaging
Op deze pagina ga je nadenken over een verkeerde uitleg van auteursrecht.
Dit staat in de grondwet van de Verenigde Staten (Artikel 1, Sectie 8) over auteursrechten en patenten:
De Senaat zal de macht hebben [...] Om de Wetenschappelijke Vooruitgang en nuttige Kunsten te
bevorderen, door voor beperkte Tijd aan Auteurs en Uitvinders het exclusieve Recht te geven op hun
respectieve Teksten en Ontdekkingen; [...]
Let vooral op het stuk over 'voor beperkte Tijd'. Ondanks het stukje 'recht' in het woord 'auteursrecht', is
auteursrecht geen recht zoals de vrijheid van meningsuiting of het bezitten van een huis of
een stuk land. In het geval van huizen kan de eigenaar het recht van eigendom overdragen aan zijn of
haar kinderen, kleinkinderen, enzovoort. Auteursrechten en patenten zijn echter maar van kracht voor een
beperkte tijd. Als het goed is...
In de afgelopen vijftig tot zestig jaar heeft de Amerikaanse Senaat herhaaldelijk de duur van auteursrechten
verlengd. Critici hebben opgemerkt dat deze verlengingen net werden ingevoerd toen de eerste Mickey
Mousefilm bijna zijn auteursrecht kwijt was. Terwijl alle betrokkenen zeggen dat dit toeval is, is
Disney een ongewild boegbeeld geworden van het misbruik van auteursrecht. Dit is vrij ironisch, aangezien veel
Disneyfilms (Sneeuwwitje, Assepoester enzovoort) gebaseerd zijn op sprookjes die binnen het publieke domein
vallen; iedereen mag ze nu gebruiken.
Heb je ooit je verjaardag in het openbaar gevierd in een restaurant? En kwam iedereen om je tafel
staan om 'Happy Birthday' te zingen? Dit was tot voor kort illegaal in Amerika. Warner/Chappell Music
bezat namelijk de rechten, gebaseerd op het oorspronkelijk auteursrecht van het lied met dezelfde melodie maar
met andere tekst, geschreven door de zusters Patty en Mildred Hill in 1893. De beslissing van een rechter in 2015,
meer dan een eeuw later, heeft het auteursrecht ongeldig verklaard. Warner Chappell ging akkoord met het terugbetalen
van $14 miljoen aan licentiekosten. Daarvoor verdienden ze in Amerika zo'n $2 miljoen per jaar aan boetes
voor het gebruik van het lied, vooral in films. Happy Birthday to You op Wikipedia
Sociaal contract
Waarom hebben de schrijvers van de Grondwet de bepalingen over auteursrechten en patenten opgenomen? Ze
hadden geen absoluut eigendomsrecht in gedachten, meer een overeenkomst waarbij de maatschappij
de auteurs en uitvinders in staat stelt geld te verdienen aan hun ideeën. In ruil daarvoor moeten die ideeën uiteindelijk
maatschappijk bezit worden, vrij voor iedereen om te gebruiken. Een soort sociaal contract.
Patenten
Het beschermen van de openheid van ideeën is vooral belangrijk voor patenten. Voordat er patenten op
uitvindingen bestonden, gebruikten uitvinders geheimhouding om hun ideeën te beschermen, waardoor de kennis
over het gebruik van de uitvinding vaak mee onder de grond ging na de dood van de uitvinder. Dit is in de loop van de geschiedenis
herhaaldelijk gebeurd; een interessant voorbeeld is dat verschillende kleuren verf lange tijd niet beschikbaar
waren, totdat ze opnieuw werden uitgevonden. Maar het beroemdste voorbeeld is Antonio Stradivarius (1644-1737),
de Italiaanse vioolbouwer die algemeen wordt beschouwd als de grootste strijkinstrumentenbouwer aller tijden.
Niemand in de moderne tijd is in staat geweest om vergelijkbare instrumenten te maken, volgens violisten, hoewel
blinde luistertests lijken uit te wijzen dat muzikanten het verschil tussen een Stradivarius
en een andere hoogwaardige viool niet echt kunnen aangeven. Stradivarius heeft zijn technieken nooit gepubliceerd,
maar misschien zou hij dat wel hebben gedaan in ruil voor octrooibescherming, als dat in zijn tijd had bestaan. Tegenwoordig kun je
een van de ongeveer zeshonderd overgebleven Italiaanse violen voor minimaal €8 miljoen.